Vliegveld Lelystad: het wachten is nu op het nieuwe kabinet
Trouw, 19 maart 2021, door Hanne Obbink
Het demissionaire kabinet is bijna klaar met vliegveld Lelystad: aan zo’n beetje alle juridische voorwaarden is voldaan. En dan is het aan het nieuwe kabinet: gaat het vliegveld open?
Het spande erom, afgelopen dinsdag in de Eerste Kamer. Vorige week ging die al akkoord met de stikstofwet van landbouwminister Carola Schouten, deze week werd gestemd over de gevolgen daarvan voor Lelystad Airport. Dankzij die wet komt dat vliegveld weg met een oude en ondeugdelijke stikstofmelding. Een motie die bedoeld was om dat te voorkomen werd verworpen, met slechts één stem verschil.
Die stikstofmelding stamt uit de tijd van het Programma Aanpak Stikstof (Pas), dat twee jaar geleden door de Raad van State van tafel werd geveegd. Tot die tijd kon een bedrijf – of het nu een bouwbedrijf, een boerderij of een vliegveld was dat voor uitstoot zorgde – na een zogeheten pas-melding gewoon doorgaan.
Vooral boeren kwamen in de knel toen de Raad van State die aanpak afkeurde. Schoutens stikstofwet is bedoeld om hun tegemoet te komen: zij zijn buiten hun schuld klem komen te zitten, en daarom wordt de uitstoot waarover zij een pas-melding hebben gedaan nu alsnog gelegaliseerd.
Daar profiteert ook vliegveld Lelystad van, want ook zijn pas-melding wordt gelegaliseerd. Tot ongenoegen van de helft min één van alle senatoren, vooral omdat die melding achteraf niet bleek te kloppen: nieuwe berekeningen kwamen uit op veel meer stikstofuitstoot dan het vliegveld gemeld had. “De Eerste Kamer verheft sjoemelen tot norm”, heette het op de site van actiegroep Schipholwatch na de stemming van dinsdag.
Onomkeerbare stappen
Die tegenstanders hebben nu nog één week de tijd om een nieuw obstakel op te werpen. Half februari maakte minister Schouten de natuurvergunning openbaar die zij aan het vliegveld wil verlenen, vooralsnog voor 10.000 vluchten per jaar.
Ze kón niet anders, schreef Schouten aan de Tweede Kamer over die vergunning. De Kamer haar gevraagd geen ‘onomkeerbare stappen’ te zetten, omdat opening van het vliegveld na de val van het kabinet politiek gezien controversieel is verklaard. Maar juridisch gezien is er geen grond om de vergunningsprocedure stop te zetten.
Nu die vergunning er ligt, kan ieder die dat wil een ‘zienswijze’ aan de minister voorleggen om haar op andere gedachten te brengen. Dat kan tot eind deze maand. Zes à acht weken later neemt Schouten een beslissing. En dan staat juridisch gezien niets de opening van Lelystad Airport meer in de weg – daar gaat de Schiphol Groep, eigenaar van het vliegveld, tenminste van uit, zegt een Schiphol-woordvoerder.
Gaten in de stikstofsommen
Dat valt nog te bezien. Voorzitter Leon Adegeest van de Samenwerkende Actiegroepen tegen Laagvliegen (SATL) is druk bezig met het opstellen van zo’n zienswijze. “Wij denken dat die vergunning niet verstrekt mag worden”, zegt hij. “Die gaat ervan uit dat Lelystad stikstofruimte gebruikt die ‘over’ is van Schiphol. Maar die ruimte is er niet.”
Adegeest weet doorgaans waar hij het over heeft. Ruim drie jaar geleden toonde hij al eens aan dat de berekeningen van de geluidshinder rond het nieuwe vliegveld niet klopten. Dat leidde ertoe dat de opening van het vliegveld een jaar moest worden uitgesteld. De afgelopen tijd hebben hij en zijn actiegroep ook gaten weten te schieten in de stikstofsommen van Lelystad.
Minister Cora van Nieuwenhuizen (infrastructuur) kreeg er keer op keer waslijsten aan Kamervragen over te verwerken, en haar antwoorden staan vol zinnetjes als: er is ‘destijds een aantal fouten geconstateerd’ en: er ontstond ‘behoefte aan geactualiseerde berekeningen’, maar ook: de fouten zijn ‘vervolgens hersteld’.
De mensen van SATL hebben er niet veel vertrouwen in. Negentien bijlages met berekeningen telt de natuurvergunning voor Lelystad die zij nu doorvlooien en Adegeest durft wel te stellen: “Die onderbouwingen zitten vol fouten”.
Tot het schrappen van de natuurvergunning zal het weerwerk van SATL niet leiden, stelt Adegeest gelaten vast. “Onbegrijpelijk. Maar zo gaat het steeds”, zegt hij. “Ik ga ervan uit dat we naar de rechter zullen moeten stappen.” Dan kan Lelystad Airport dus opnieuw juridische obstakels tegenkomen.
Uitstel of afstel
Intussen staat de opening van vliegveld Lelystad op papier nog steeds gepland voor november – eerst voor 10.000, later voor 45.000 vluchten. Maar de beslissing erover moet door het nieuwe kabinet genomen worden, en het kan uiteraard wel even duren voordat dat aantreedt. De kans op nieuw uitstel voor het luchthavenbesluit dat nodig is om het vliegveld te openen, is dus groot.
Of afstel? De echte voorstanders van het vliegveld zitten bij de VVD. En de vier partijen die zich – althans volgens SATL – het meest onomwonden tégen de opening van het vliegveld hebben uitgesproken, hebben verloren.
Daarom zal iedereen die zich met Lelystad Airport bezighoudt vooral naar D66 kijken. Die wil dat het vliegveld alleen opengaat als dat niet tot extra milieuvervuiling leidt en als dat zonder ‘laagvliegroutes’ kan. Voor- noch tegenstanders hoeven dus nog te wanhopen.